Gdy znajdziemy coś …

Home > Odkrycia > Gdy znajdziemy coś …

Dzisiejszy warsztat archeologa podwodnego w porównaniu do tego czym dysponowaliśmy jeszcze 50 lat temu, jest znacznie bardziej rozbudowany. Przed wyciągnięciem znaleziska spod wody, może zostać ono dokładnie zadokumentowane na dnie. Dokumentacje wykonuje się zarówno przy pomocy rysunków ? tabliczek z pleksi i ołówków, pomiarów, jak i zdjęć fotogrametrycznych i sterefotogrametrycznych (metody dokumentacji fotograficznej pozwalająca na odtwarzanie kształtów i dokonywanie pomiarów).

Zanim archeolodzy przystąpią do jej wykonania, na stanowisku ? którym mogą być nie tylko wraki ? rozciąga się tzw. siatkę miarową (co jest nieco bardziej skomplikowane pod wodą niż na lądzie) lub korzysta z kratownic. Zwykle wykonuje się je z różnego rodzaju plastikowych rurek. Z założenia konstrukcja taka powinna być bardziej stabilna i nie powinny nastąpić przesunięcia wyznaczonej raz linii. Wszelkie przedmioty są następnie delikatnie wyjmowane z osadów i wyciągane na powierzchnię, zwykle przy pomocy różnego rodzaju koszów ewentualnie balonów wypornościowych.

Podniesione z dna obiekty, jak najszybciej powinny zostać podane konserwacji. W zależności od materiału z jakiego zostały one wykonane, ich podatność na zniszczenie i sposób konserwacji będą różne. Najbardziej ?kruche? są obiekty drewniane, które po dłuższym pobycie na dnie, stają się miękkie i przesiąknięte wodą jak gąbka. Także inne przedmioty, takie jak ceramika czy metal mogą ulec szybkiemu zniszczeniu. Dlatego ważne jest, aby zapewnić im jak najszybciej właściwą ?pomoc?. Jeżeli już jakiś przedmiot znajdzie się na powierzchni, powinien zostać umieszczony w zbiorniku z wodą, a jeżeli to niemożliwe – przykryty wilgotnym materiałem i położony w cieniu.

Coraz częściej dzisiaj sięga się po nowe technologie. Głównie przy badaniach na obszarach morskich. Do poszukiwań wykorzystuje się m. in. sonary, profilomierze osadów dennych, czy magnetometry. Na większe głębokości, gdzie zejście nurka jest znacznie utrudnione lub wręcz niemożliwe, wysyła się bezzałogowe pojazdy ? ROV (ang. remotely operated vehicle) i AUV (ang. autonomous underwater vehicle).

Gdy znajdziemy coś podczas nurkowania, najlepszym rozwiązaniem jest pozostawienie tego w miejscu odkrycia i zgłoszenie właściwym służbom ? konserwatorowi zabytków lub odpowiedniej placówce naukowej. Powinniśmy dokładnie zanotować położenie obiektu, przydatne może się okazać wykonanie fotografii ? jeżeli jest to możliwe, lub sporządzenie schematycznego rysunku.

Poniżej podajemy numery telefonów do kilku instytucji, które mogą okazać się pomocne, gdy podczas nurkowania odkryjemy pozostałości jakiejś działalności człowieka. Należy tutaj jednak zaznaczyć, iż zgodnie z obecnie obowiązującymi w Polsce przepisami, obiektami zabytkowymi są przedmioty starsze niż 100 lat i takimi też będą w większości zajmować się te służby.

Andrzej W. Święch